Samen met de directeur en een aantal hermanos mayores (patiënten die reeds langer in het centrum verblijven) van de therapeutische gemeenschap (TG) waar ik vrijwilligerswerk doe ben ik naar een retiro nacional (een retraite/congres) over verslaving geweest in Arequipa. Ook Thomas (in mijn jaar afgestudeerd als psycholoog en we wonen samen op een apartement) en Marij (waarmee ik samen vrijwilligerswerk doe) waren van de partij. Geen theoretisch gezwam zoals op congressen in België, de drie dagen focusten zich op het ervaren van een TG via simulatie en workshops. Er waren 15 directeurs van verschillende TGs aanwezig en een 50-tal hermanos mayores. Hun kracht en motivatie was zo sterk dat het een onvergetelijke ervaring werd. Dat we bijna niets van Arequipa hebben gezien (het was immers een retraite dus binnen gesloten muren) verdween daarbij in het niets.
De eerste workshop was ik overweldigd en vroeg ik me af waarom ik dit in godsnaam wou doen. Iedereen vroeg 'permiso para hablar', we moesten rechtstaan voor de spreker en toestemming vragen om te gaan zitten, de zaal terug uitgaan omdat we geen toestemming hadden gevraagd 'para entrar' en de stoelen over de grond hadden geschoven. Kortom, waar was ik in godsnaam terecht gekomen. Het werd me echter duidelijk waarom ze dat deden. Op die manier proberen ze een dam te bouwen tegen de impulsiviteit die veel verslaafden kenmerkt. Een rustpauze inlassen om even na te denken over het gedrag dat ze willen stellen. Om dezelfde reden is er ook een strikte hiërarchie binnen de TGs. Als je bijvoorbeeld wil telefoneren dien je een verzoek in te dienen bij de persoon die boven jou staat, die dan weer het verzoek moet doorspelen aan de persoon boven hem, ... Best frustrerend en net daarom een mooie kans voor verslaafden. Drugs is immers een snelweg om die frustratie te ontladen en patiënten moeten een andere weg vinden om met frustratie om te gaan.
We werden zeer open en warm onthaald (we waren de enige niet-Peruanen, zelfs de enige niet (ex)verslaafden want ook alle directeurs zijn ex-verslaafden). Ze leken het zelfs bijzonder sterk te appreciëren dat we wilden deelnemen en spaarden ons niet. Zo namen we deel aan de 'emotiegroep', waarbij iedereen een bezorgdheid of kwaadheid tegenover een groepslid diende te uiten. Dit lijkt heel sterk op de 'encountergroepen' in de Belgische TGs. Er werd gehuild, geroepen, gebruld. De bedoeling is dichter in contact komen met je emoties. Verslaafden hebben immers jarenlang de signalen van hun lichaam genegeerd en zijn dat contact verloren. Het is indrukwekkend om te zien hoe macho's (want dat waren ze wel als je met hen praatte in de pauze) tegelijk zoveel emoties tonen en leven vanuit hun gevoel. In België hou ik die combinatie niet voor mogelijk...
Het waren lange, intense dagen: van 6 uur tot 22 a 23 uur, enkel pauzes om te eten. Naast de 'talleres' (workshops) waren er ook theoretische momenten voorzien. De nauwkeurig voorbereide powerpointpresentaties verdronken vaak in de vele vragen. Eens te meer een uiting van de motivatie die iedereen had.
Het lijkt vreemd dat er geen professionelen aanwezig waren op het congres - dat er in tegendeel zoveel patiënten waren. Toch is dit heel logisch. In vele TGs (zoals deze waar ik werk in Cusco) is geen geld om professionelen te verlonen. De patiënten die reeds langer in het centrum verblijven (de hermanos mayores) verzorgen dan de therapie. Congressen zoals deze trachten hen bagage mee te geven om dit te doen. (En trachten ook ale TGs op een lijn te krijgen om een sterker blok te kunnen vormen. TGs krijgen immers geen subsidies of andere hulp van de overheid, die hen tegelijk heel wat regels oplegt zoals een verplichte voltijdse psychiater, verpleegkundige en psycholoog en een ambulance.) Door de motivatie van de hermanos mayores, de kracht die ze uitstralen en hun ervaringsdeskundigheid kunnen ze soms zelfs meer bereiken dan een professionele hulpverlener. Ze hebben immers meer geloofwaardigheid. Een groot gemis in vele Belgische centra ...
Het congres was ook heel boeiend omdat de TGs in volle groei zijn in Peru. De meeste bestaan slechts 4 a 5 jaar (een uitzondering meer dan 10 jaar) en overal borrelen er nieuwe op die teren op de enthousiaste kracht van een directeur die zelf ervaren heeft hoe diep je kan zitten.
Om af te sluiten een mooie opmerking die ik vaak heb horen vallen:
' La rehabilitación no es para muchos, es para machos.'
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten